#

Oswoić demony

"Jest piękny i przerażający jednocześnie. Skórę w całości pochłonęły krwistoczerwone języki ognia, zstępujące ze skrzydeł i rozwartego dzioba ogromnego ptaka o czarnych jak węgiel źrenicach. Rajski ogon łudząco przypomina pawi (...). Można pomylić go z feniksem, ale ja wiem, że nim nie jest. Tatuaż przypomina te, które zdobią plecy członków jakuzy, ostrzegając przed siłą i zarazem rzucając wyzwanie ; misterny, pełen symboliki, zdaje się żyć własnym życiem. Porusza się w rytm oddechu i w harmonii z wyrzeźbionymi przez Boga mięśniami, gotów w każdej sekundzie wzbić się w powietrze." (fragment)

Kim jest Raróg? Kim jest człowiek, którego imię w mitologii słowiańskiej oznacza demona/ducha związanego z ogniem, a dawniej być może bóstwo, które z czasem zostało zdegradowane do formy demonicznej? Mitologiczny Raróg najczęściej przybierał postać ognistego ptaka, będącego zwierzęcym towarzyszem Swaroga lub jednym z jego wcieleń. Tymczasem o tytułowy Raróg to bardzo tajemnicza postać - wiadomo o nim tylko tyle, że pojawił się nagle i skutecznie namieszał na wrocławskiej mapie gangsterskich zasięgów. Co nim kieruje, kiedy zwraca się do Sonii Kosowicz z propozycją współpracy? Jaką rolę wyznaczył policjantce w swoim planie, który ma na celu "napuszczenie na siebie konkurujących gangów, a przez to wyeliminowanie niektórych z nich z gry i przejęcie przynajmniej części struktur". Sonii zdradza tylko tyle, że "potrzebny mi był ktoś wewnątrz policji, ty nadawałaś się najlepiej". A dlaczego właśnie Sonia? Bo ona wykorzysta każdą okazję, by poznać prawdę o tragicznych wydarzeniach sprzed lat, wydarzeniach, które sprawiły, że dawno temu jej świat rozpadł się na kawałki...

"Żyła, aby poznać prawdę. Teraz prawda zagraża jej życiu". (z okładki)

Jest rok 1985. Na terenie własnej posiadłości zamordowany zostaje Mariusz Kosowicz, pseudonim Wołos, jeden z najpotężniejszych bossów ówczesnej polskiej mafii. Ofiarami sprawców padają również ochroniarze Wołosa i zatrudnione w willi pomoce domowe. Choć o zlecenie morderstwa od początku podejrzewano innego mafiosa – Bielunia, sprawa nigdy nie została wyjaśniona. Podobnie jak niewyjaśniona pozostaje zagadka, co stało się z żoną Wołosa? Czy również została zamordowana, a jej ciało z jakichś nieznanych powodów ukryte? Czy może została uprowadzona, choć nigdy nie natrafiono na jakikolwiek ślad, który mógłby potwierdzić tę wersję? Co z tych traumatycznych chwil zapamiętała 5-letnia wówczas córka Wołosa, będąca jedynym ocalałym świadkiem zbrodni?

"Nie wszystko, co widzisz, jest prawdziwe, i nie każda prawda jest widoczna dla twoich oczu". (fragment)

Teraz, po 30 latach od tamtych tragicznych wydarzeń, Sonia Kosowicz nadal żyje w ich cieniu. Chociaż praca w policji i związek z Damianem Szafrańskim, prokuratorem Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu wnoszą w jej życie namiastkę stabilizacji, Sonia nie potrafi - a raczej nie chce - odciąć się od trudnej przeszłości. Postawiła przed sobą cel i konsekwentnie do niego dąży : musi odnaleźć zabójców ojca i pomścić jego śmierć oraz dowiedzieć się, co stało się z matką. Czy jednak to pragnienie zemsty nie okaże się dla niej zgubne? Czy ulegnie kuszącej propozycji Raroga, że ten pomoże jej "dopaść tych, którzy tańczyli nad ciałem twojego ojca i matki i który dzięki ich śmierci żyją teraz w luksusie" i zapomni, po której stronie – prawa czy bezprawia – stoi? Sonia musi uważać na każdy swój krok, stąpa bowiem po cienkiej granicy, po przekroczeniu której nie będzie już możliwości powrotu...

„Nazywam się Sonia Kosowicz, córka kosa, ptaka pustelników, prawdy, czarów i snów, obrońcy przed piorunami” (fragment)

Anna Sokalska zaskakuje nieszablonowym podejściem do tak popularnego i eksploatowanego do granic możliwości gatunku, jakim w ostatnim czasie stał się kryminał. Bo jakże inaczej nazwać to odważne połączenie gangsterskich porachunków i żmudnej pracy policyjnych śledczych z elementami słowiańskiej mitologii. O ile wykorzystanie słowiańskich symboli, wierzeń i stworzeń znanych z ludowych mitów, legend i folkloru w zaliczanym do gatunku urban fantasy cyklu „Opowieści z Wieloświata” wydaje się jak najbardziej naturalne, o tyle eksperymentowanie z kryminałem - co najmniej ryzykowne. Tym razem jednak ryzyko się opłaciło! Warto jednak podkreślić, że autorka ściśle wyznaczyła obszar powieści, w który ową słowiańską symbolikę wplata. Słowiańskie elementy pojawiają się przede wszystkim w nazwiskach i pseudonimach bohaterów, a noszące je osoby "z automatu" przejmują charakterystyczny dla mitycznego symbolu zestaw cech osobowościowych i rolę jaka została im wyznaczona. Wszystko to sprawia, że książka jest tylko kolejnym potwierdzeniem tezy, którą autorka kilkukrotnie stawiała w swoich wywiadach, mówiącej o tym, że "słowiańszczyzna z jednej strony jest nam najbliższa, jednocześnie pozostawiając bardzo wiele do odkrycia i własnej interpretacji, a z drugiej strony jest też bardzo uniwersalna". Dzięki powyższym zabiegom "Raróg" też ani przez moment nie przypomina czy to okrutnej baśni dla dorosłych czy powieści fantasy, lecz od początku do końca pozostaje rasowym, pełnokrwistym kryminałem.

Fabuła powieści jest zaskakująco dobrze przemyślana i równie dobrze poprowadzona. Czas powieściowy jest bardzo krótki, gdyż - pomijając prolog, który opisuje okoliczności morderstwa Wołosa i przenosi czytelnika trzydzieści lat wstecz - całość wydarzeń zamyka się w niespełna trzech miesiącach 2015 roku. Choć akcja powieści toczy się raczej wolno i pozbawiona jest jakichś spektakularnych zwrotów, to i tak autorce udaje się skutecznie przykuć naszą uwagę. Anna Sokalska konsekwentnie, małymi kroczkami odkrywa przed nami kolejne elementy skomplikowanej policyjno-gangsterskiej układanki, zaskakując przy tym niezwykłą dbałością o szczegóły i doskonałą znajomością tematyki przestępczości zorganizowanej.

Całą historię poznajemy z perspektywy głównej bohaterki Sonii Kosowicz. Zastosowanie takiej pierwszoosobowej narracji, dodatkowo w czasie teraźniejszym sprawia, że nasza uwaga skupia się przede wszystkim na niej samej, jako na człowieku, na jej przeżyciach, rozterkach i trudnych wyborach. Czytelnik „siedzi w jej głowie”, widzi i czuje, to co ona, jest tam – w samym środku wydarzeń, zmuszony do podejmowania decyzji, od których zależy nie tylko jego/jej własny los, ale przede wszystkim losy innych…

Galeria intrygujących bohaterów, elementy nieoczywistej słowiańskiej symboliki, piękny język, oniryczny, nie do końca jasny klimat powieści i niejednoznaczne zakończenie sprawiają, że „Raróg” przypadnie do gustu zarówno tym, którzy chcą rozpocząć swoją przygodę z kryminałem, lecz nie przepadają za zbyt brutalnymi, ociekającymi krwią scenami, jak i weteranom gatunku, którzy z ciekawością zerkną poza utarte kryminalne szlaki. Ja to kupuję!


O KSIĄŻCE

FRAGMENT DO CZYTANIA


Ewa Suchoń – nałogowa czytelniczka, która uwielbia swoją pasją zarażać innych. Miłośniczka mrocznych kryminalnych i thrillerowych klimatów. Życiowa optymistka. Zakochana w swoich rodzinnych Beskidach. Pasjonatka fotografowania i smakoszka kawy.